اصول و فروع دین
روایات درباره تعداد رکعات نماز
همانگونه که میدانید تمام اعمال عبادی انسان مستند به منابع متقن و مستدل از آیات، روایات و سیره معصومان(ع) است؛ لذا نماز به عنوان سرآمد اعمال عبادی به یقین از پشتوانه روایی برخوردار است. اما در ارتباط با نمازهای یومیه به صورت هفده رکعت به چند روایت اشاره میکنیم.
1. «سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) یَقُولُ فِی حَدِیثٍ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ فَرَضَ الصَّلَاةَ رَکْعَتَیْنِ رَکْعَتَیْنِ عَشْرَ رَکَعَاتٍ فَأَضَافَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) إِلَى الرَّکْعَتَیْنِ رَکْعَتَیْنِ وَ إِلَى الْمَغْرِبِ رَکْعَةً فَصَارَتْ عَدِیلَ الْفَرِیضَةِ لَا یَجُوزُ تَرْکُهُنَّ إِلَّا فِی سَفَرٍ وَ أَفْرَدَ الرَّکْعَةَ فِی الْمَغْرِبِ فَتَرَکَهَا قَائِمَةً فِی السَّفَرِ وَ الْحَضَرِ فَأَجَازَ اللَّهُ لَهُ ذَلِکَ کُلَّهُ فَصَارَتِ الْفَرِیضَةُ سَبْعَ عَشْرَةَ رَکْعَة»؛[1] راوی میگوید از امام صادق(ع) شنیدم که میفرمود: خداى تعالی نمازهاى پنجگانه را دو رکعت دو رکعت واجب نمود تا ده رکعت شد. سپس رسول خدا(ص) به دو رکعت (ظهر، عصر و عشا) دو رکعت و به مغرب یک رکعت افزود، و این اضافات با واجب خداى تعالى همدوش گشت، به طورى که ترک آنها جز در سفر جایز نیست، و چون در نماز مغرب یک رکعت افزود، آنرا در سفر و حضر برجا گذاشت. خداوند تمام این اضافات پیغمبر را تجویز کرد و نمازهاى یومیه واجب، هفده رکعت شد.
2. «عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) فِی حَدِیثٍ أَنَّ ذَا النَّمِرَةِ قَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ- أَخْبِرْنِی مَا فَرَضَ اللَّهُ عَلَیَّ فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص- فَرَضَ اللَّهُ عَلَیْکَ سَبْعَ عَشْرَةَ رَکْعَةً فِی الْیَوْمِ وَ اللَّیْلَة»؛[2] راوی از امام صادق(ع) نقل مىکند: ذو النمره،[3] به پیامبر اسلام(ص) گفت اى رسول خدا! به من بگو خداى عزّ و جلّ بر من چه چیزی واجب کرده است؟ پیامبر اکرم(ص) فرمود: خداوند هفده رکعت نماز در شبانه روز بر تو واجب کرده است.
3. «عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ عَنِ الرِّضَا (ع) فِی کِتَابِهِ إِلَى الْمَأْمُونِ قَالَ: وَ الصَّلَاةُ الْفَرِیضَةُ الظُّهْرُ أَرْبَعُ رَکَعَاتٍ وَ الْعَصْرُ أَرْبَعُ رَکَعَاتٍ وَ الْمَغْرِبُ ثَلَاثُ رَکَعَاتٍ وَ الْعِشَاءُ الْآخِرَةُ أَرْبَعُ رَکَعَاتٍ وَ الْغَدَاةُ رَکْعَتَانِ هَذِهِ سَبْعَ عَشْرَةَ رَکْعَةً…»؛[4] فضل بن شاذان میگوید امام رضا(ع) در نامهاش به مأمون نوشت؛ و نمازهایی که واجب است، عبارتاند از: ظهر چهار رکعت، عصر چهار رکعت، مغرب سه رکعت، عشاء چهار رکعت، و نماز صبح دو رکعت، که مجموع اینها هفده رکعت میشود.
3. «عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ عَنِ الرِّضَا (ع) فِی کِتَابِهِ إِلَى الْمَأْمُونِ قَالَ: وَ الصَّلَاةُ الْفَرِیضَةُ الظُّهْرُ أَرْبَعُ رَکَعَاتٍ وَ الْعَصْرُ أَرْبَعُ رَکَعَاتٍ وَ الْمَغْرِبُ ثَلَاثُ رَکَعَاتٍ وَ الْعِشَاءُ الْآخِرَةُ أَرْبَعُ رَکَعَاتٍ وَ الْغَدَاةُ رَکْعَتَانِ هَذِهِ سَبْعَ عَشْرَةَ رَکْعَةً…»؛[4] فضل بن شاذان میگوید امام رضا(ع) در نامهاش به مأمون نوشت؛ و نمازهایی که واجب است، عبارتاند از: ظهر چهار رکعت، عصر چهار رکعت، مغرب سه رکعت، عشاء چهار رکعت، و نماز صبح دو رکعت، که مجموع اینها هفده رکعت میشود.
[1]. حر عاملی، وسائل الشیعة، ج 4، ص 45، مؤسسة آل البیت علیهم السلام، قم، چاپ اول، 1409ق.
[2]. همان، ص 50.
[3]. در زمان پیامبر اکرم(ص) مردى بود که «ذو النمره» نامیده مىشد. او از زشتترین مردم بود و به سبب همین زشتى او را ذو النمره مىنامیدند. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 8، ص 336، دار الکتب الاسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق.
[4]. ابن بابویه، محمد بن على، عیون أخبار الرضا علیه السلام، محقق، مصحح، لاجوردى، مهدى، ج 2، ص 123، نشر جهان، تهران، چاپ اول، 1378ق.