دلیل عدم رضایت مردم از دولت؛ تعارض عملکردها با وعدهها/ چرا گزارش موفقیتها مردم را از دولت راضی نمیکند؟
روحانی هر هفته پروژههایی افتتاح میکند ولی چرا با این وجود در عموم جامعه، مردم از شرایط موجود راضی نیستند، امید در جامعه افزایش نمییابد و عملکرد دولت در معرض انتقاد جدی مردم است؟
روحانی امروز (پنجشنبه) در مراسم افتتاح طرحهای وزارت نیرو از دستاوردهای دولت خود در 7 سال گفت.
اضافه کردن سالی 2500مگاوات برق به شبکه برق کشور، افزایش پایداری شبکه برق، برق رسانی به روستاهای دارای 20خانوار، حذف کامل مدارس غیر استاندار و کپری(که البته میزان صحت آن قابل بررسی است)، کاهش مصرف برق و رایگانشدن برق برای مشترکان صرفه جو از دستاوردهایی است که دولت از آنها نام برد.
اما سوالی که مطرح میشود این است که چرا با وجود افتتاحهای هفتهای دولت که به روال متداول پنجشنبههای چند ماه اخیر بدل شده، در عموم جامعه مردم از شرایط موجود راضی نیستند و عملکرد دولت در معرض انتقاد جدی مردم است؟
ناتوانی دولت در حل درد اصلی مرد؛معیشت
اگر بخواهیم بدانیم که چرا مردم هنوز از عملکرد دولت راضی نیستند کافی است بدانیم که برای مثال خط فقر خانوارهای چهار نفره در شهر تهران فقط ظرف بیش از ۲سال اخیر (سال های ۹۷ و ۹۸)، از ۲.۵ میلیون تومان به ۴.۵ میلیون تومان رسید یعنی ۸۰ درصد افزایش یافته است. هرچند برخی آمارهای غیر رسمی ارقامی بسیار بالاتر را برای خط فقر گزارش میدهند که گاها به 10میلیون تومان هم میرسد.
همچنین محمد قاسمی سرپرست وقت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در خردادماه امسال در صحن علنی مجلس گزارشی درباره وضعیت اقتصادی کشور و راهکارهای اصلاح آن به نمایندگان مجلس یازدهم ارائه داد.
بخشی از این گزارش، به بررسی آمارهای مرتبط با فقر مطلق اختصاص داشت. فقر مطلق را میتوان ناتوانی در کسب حداقل استاندارد زندگی تعریف کرد. در واقع، فقر مطلق عدم دسترسی به حداقلهای معیشت در جامعه است که با توجه به تفاوت هزینه های زندگی در مناطق مختلف کشور متفاوت می باشد.
براساس بررسیهای مرکز پژوهش های مجلس، نرخ تورم بالا در سالهای اخیر منجر به رشد قابل توجه خط فقر در شهر تهران و سایر نقاط کشور شده است. این موضوع در کنار کاهش قابل توجه درآمد سرانه منجر به رشد نرخ فقر در این سال ها شده است و شواهد موجود نشان از روند فزاینده این متغیر در سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ دارد.
گرانی اجناس
گرانی اجناس و اقلام مهم هم در این زمینه تاثیرگزار است. مثلا سخنگوی انجمن صنایع لبنی ایران در همین روزهای اخیر از افزایش قیمت مصوب محصولات لبنی مشمول نرخگذاری دستوری خبر داد که در مقایسه با قبل ۴۰درصد گران شدهاند. این افزایش 40درصدی فقط مربوط به یک ماه اخیر است و گرانیهای ذرهای اما پیوسته و مداوم طول سال که هرروز مردم را به شگفتی اقتصادی وا میدارد داستانی جداهستند.
قیمت گوشت و مرغ هم نقل محافل اقتصادی و مجازی است و تا همین روزهای اخیر به 36هزار تومان هم رسید. و قیمت یک عدد مرغ برای طبخ یک یا دو وعده غذایی یک خانواده 4نفره حدود 100هزار تومان آب میخورد.
بازار خودرو هم هرچند در روزهای اخیر پس از ماهها صعود تختهگاز شیب نزولی داشته ولی برای مثال اینکه اعلام میشود قیمت پراید 80یا 90میلیون تومان میشود، ناخاسته این سوال پیش می اید که این چه نوع کاهش قیمتی است که پرایدی که چند ماه پیش 40میلیون تومان معامله میشد، الان توسط خوروسازی به بالای 2برابر آن قیمت به فروش خواهد رسید.
سایر بازارها و اقلام هم چون میوه،مواد شوینده، سکه و ارز و طلا هم از این قائده تبعیت میکنند و دولت نتوانسته رضایت مردم را در حوزه معیشت و اقتصاد جلب کند.
بالا بردن سطح انتظارات جامعه برای کسب نتیجه انتخاباتی
عملکرد اقتصادی فوق در حالی است که روحانی به همراه نامزد و معاون اول خود در انتخابات 1396، وعدههای فزایدهای در حوزه اقتصادی به مردم داده بودند که اکنون فیلم های آنها توسط مردم دست به دست میشود.
جهانگیری در خلال مناظرههای انتخاباتی در نطقی کاملا انتخاباتی، کنایه هایی نسبت به عملکرد دولت پیشین داد که در این بیش از 7سال و مخصوصا 4سال گذشته خودشان به آن گرفتار شدهاند.
او با لحنی تند به مردم میگفت: «ای ملت عزیز ما مشکلات اقتصادی زیادی را حل کردهایم و ثبات را به اقتصاد کشور بازگرداندهایم. مگر یادتان نمیآید که نرخ ارز لحظهای تغییر میکرد و در چند لحظه قیمت کالاها دچار تغییر میشد؟ مگر فردی میتوانست برای تولید و سرمایهگذاری حتی فکر کند؟ ما موانع سرمایهگذاری را از بین بردهایم و فضایی را به وجود آوردهایم که با بین الملل میشود کار کرد. ماشین اقتصاد کشور را ما راه انداختهایم و سرعتش را زیاد «خواهیم کرد»…
همچنین روحانی در خلال این انتخابات وعدههایی داد که مردم مداوم درباره عدم تحقق آنها سخن میگویند.
رفع موانع کسب و کار
برای مثال گزاره رفع موانع کسب و کار در روزهای پایانی مبارزات انتخاباتی از سوی روحانی با این ادبیات مطرح شد که «ما به رفع موانع کسب و کار معتقد هستیم و میگوییم باید فضای کسب و کار آماده شود ما میگوییم موانع باید برطرف شود و باید به مردم آزادی عمل بدهیم.»
فضای کنونی کسب و کار در طول این سالها هیچ تفاوتی با اردیبهشت ماه 96 نکرده و حتی قوانین و مقررات همان قوانین سابق است و فضای جدیدی در حوزه کسب و کار به وجود نیامده است. در گزارش آبانماه 97 بانک جهانی هم رتبه کسب و کار ایران با 4 پله نزول از 120 به 124 تنزل کرده است.
ثبات ارز
ثبات بازار ارز یکی از پدیدههایی بود که در سالهای 92 تا 96 تا حدودی مشاهده میشد و مسئولان بانک مرکزی و دولت همواره وضعیت ثبات ارزی را یکی از دستاوردهای دولت عنوان میکردند و در انتخابات اردیبهشت ماه 96 هم به عنوان یکی از موفقیتهای دولت یازدهم بارها مورد تاکید قرار گرفت.
اما دیری نپایید که این دستاورد رنگ باخت و در نیمه دوم سال 96 دیگر نشانهای در ثبات در بازار ارز مشاهده نشد.
این خلف وعده از همان سال اول مشاهده شد و مهمترین اتفاقی که در سال 96 رخ داد و دامنه آن به سال 97 هم کشیده شد، رشد شدید بهای ارز بود. از اواخر نیمه اول96 سیر صعودی نرخ ارز آغاز شد و از دامنه 3700 تومان به بیش از 6 هزار رسید و حتی در مقاطعی به سطح 7 هزار تومان هم برخورد کرد و این سیر همینطور افزایش یافت تا اینکه دلار به 33هزار تومان هم رسید و اکنون بالای 25هزار تومان است.
افزایش وام مسکن
روحانی در برنامه تلویزیونی گفتوگوی ویژه خبری در جریان انتخابات اردیبهشت ماه 96 افزایش سقف وام خرید مسکن به 200 میلیون تومان را مطرح کرد که احتمالا منظور از 200 میلیون تومان، دو تسهیلات 100 میلیون تومانی برای زوجین بوده است.
این در حالی است که نه تنها این وعده تحقق نیافته،بلکه حتی اگر تحقق یافته هم باشد با افزایش فزاینده و وحشتناک قیمت مسکن در یکی دوسال گذشته، اکنون چنین مبلغی شاید هزینه رهن یک منزل در تهران را کفاف کند نه خرید آن.
افزایش رشد اقتصادی
رشد اقتصادی 8 درصد وعده دیگر روحانی بود. وی در این باره گفته بود: «لازمه دستیابی به حدود یک میلیون شغل در سال، رشد اقتصادی 8 درصدی است که دولت یازدهم در سال گذشته به آن دست یافت.»
براساس داده های حاصل از منابع آماری و برآوردهای مقدماتی انجام شده در خصوص تولید ناخالص داخلی کشور، نتایج اولیه نشان دهنده آن است که در سال 98، تولید ناخالص داخلی به قیمت پایه و به قیمت ثابت سال 90 از 6564.7 هزار میلیارد ریال در سال 97 به 6137.3 هزار میلیارد ریال در سال 98 کاهش یافته است.
نتایج مقدماتی حاصل از بررسی روند تحولات ارزش افزوده فعالیت های اقتصادی حاکی از برآورد رشد اقتصادی منفی 6.5 درصدی برای سال 98 است و این یعنی در این مورد هم برخلاف روحانی رشد اقتصادی منفی را در این سالها تجربه کردهایم.
تقریبا میتوان گفت که دولت در این سالها نتوانسته اولا درد اصلی مردم و اقتصاد را که موجب بهبود معیشت مردم و رضایت آنهاست بهبود بخشد و ثانیا تقریبا تمامی وعدههایش برعکس از آب درآمده است.
حال این مردم هستند و این پزشکی که درد را میبیند ولی یا نمیتواند یا نمیخواهد علت اصلی را تشخیص داده و درمان کند و به همین دلیل افتتاح برخی طرح ها در حوزه نیرو و مسائلی از این دست، چیزی به سبد رضایت افکار عمومی اضافه نمی کند.